Lista badań na literę “T”

Charakterystyka badania

Badanie to służy różnicowaniu pomiędzy rodzajami infekcji drożdżakami z rodzaju Candida. Test oparty jest o badanie obecności cytokin charakterystycznych dla limfocytów Th1 i Th2. Candida ma zdolność wypełniania najdrobniejszych luk w koloniach jelitowych i wrastania z błonę śluzową jelita. W początkowej fazie kolonizacji dochodzi do kontaktu z rozpuszczalnymi antygenami Candida przez co system immunologiczny reaguje odpowiedzią humoralną oraz uwalniane są limfocyty Th2 .W fazie przetrwałej kolonizacji uaktywniana jest odpowiedź komórkowa i aktywne są limfocyty Th1. Materiałem do badania jest krew.

Kiedy i w jakim celu

Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce alergologicznej w przypadkach ciężkich schorzeń alergologicznych oraz u małych dzieci, w celu oznaczenia ilościowego IgE powstałych w reakcji na obecność swoistego alergenu. Oznaczanie miana przeciwciał IgE w surowicy dla konkretnego alergenu jest pomocne przy wątpliwym wyniku testu skórnego, kiedy alergen nie jest dostępny w formie preparatu lub gdy w trakcie takiego testu może nastąpić reakcja anafilaktyczna. Badanie to jest szczególne przydatne w chwili, gdy wykonanie testów skórnych może być trudne ( u niemowląt, pacjentów z uogólnionym zapaleniem skóry).

Charakterystyka badania

Pomiar stężenia imuunoglobulin E w surowicy wykorzystywany jest w diagnostyce alergii i rozpoznawaniu swoistych alergenów (substancji, na które pacjent jest uczulony). U pacjentów z alergią po narażeniu na substancję uczulającą wzrasta miano IgE w surowicy.Reakcje alergiczne mogą być spowodowane kontaktem z różnego rodzaju alergenami m.in. sierścią zwierząt, składnikami pokarmowymi, kurzem, pleśnią, pyłkami, lekami, jadem owadów i czynnikami środowiskowymi.

Charakterystyka badania

Badanie jest serologicznym markerem skuteczności leczenia boreliozy. Wykorzystuje syntetyczny peptyd (tzw. peptyd C6 lub lr6), który reprezentuje najważniejsze, odpowiedzialne za produkcję przeciwciał fragmenty białka krętkowego o nazwie VlsE.

Test polega na oznaczeniu stężenia przeciwciał specyficznych dla antygenu VIsE/C6.

Zalecane jest trzykrotne wykonanie badania, tj.

• w momencie rozpoczęcia antybiotykoterapii
• po 6 miesiącach
• po 12 miesiącach.

Badanie testem C6 Lyme wykonywane jest w surowicy krwi łącznie dla obu klas przeciwciał (IgG i IgM).

Kiedy i w jakim celu

Test przesiewowy pomocny w diagnostyce kiły. Rutynowo w kierunku kiły powinny być badane:

• • kobiety w ciąży, krwiodawcy,
  • dawcy narządów,
  • osoby z grup podwyższonego ryzyka zakażenia kiłą min. u osób z rozpoznanymi innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Przygotowanie do badań

• •  Materiałem do badania jest krew, pacjent nie musi być na czczo.
  •  Przeciwciała są wykrywane po ok. 3 tygodniach od zakażenia.
  •  W przypadku konieczności przeprowadzenia dalszej diagnostyki, czas oczekiwania na wynik badania może ulec wydłużeniu.

Charakterystyka badania

Test kiłowy – przesiewowy (WR) służy do wykrycia przeciwciał przeciwko Treponema pallidum. Treponema pallidum  (krętek blady) jest czynnikiem etiologicznym kiły, choroby należącej  do chorób przenoszonych drogą płciową. Dodatni wynik testu należy poddać weryfikacji testem  potwierdzenia. Test WR może dać wynik ujemny w przypadku zbyt wczesnego etapu choroby lub u osób z obniżoną odpornością i w stanie immunosupresji.

Kiedy i w jakim celu

Badanie umożliwia przeglądową ocenę stanu jelita. 

Składowe badania:

• • konsystencja i pH kału – prawidłowe pH mieści się w granicach 7,0 – 7,7 ( obojętne / lekko zasadowe). Spadek pH może świadczyć o zaburzeniach związanych z trawieniem i wchłanianiem węglowodanów. 
  • ocena ilościowa głównych bakterii tlenowych, beztlenowych oraz grzybów bytujących w jelicie. Zaburzenia flory bakteryjnej mogą prowadzić do zaburzeń w barierze śluzówki jelita skutkujących zmianami w przepuszczalności jelita.
  • pozostałości trawienia (tłuszcze, woda, białka, skrobia, cukier). W stanie zdrowia w kale wykrywamy niewielkie ilości niestrawionych resztek pokarmowych. Nieprawidłowy wynik tego parametru może świadczyć o zaburzeniach trawienia lub wchłaniania, może również wskazywać na nieprawidłową dietę
  • parametry stanu zapalnego / złego wchłaniania – alfa-1-antytrypsyna i kalprotektyna. Podwyższony poziom alfa-1-antytrypsyny występuje w stolcu w przypadku zwiększonej utraty białka i stanów zapalnych. Kalprotektyna – jest parametrem stanu zapalnego jelit.  
  • parametry złego trawienia – elastaza trzustkowa, kwasy żółciowe. Elastaza trzustkowa jest enyzymem wydzielanym przez trzustkę i jest markerem jej zdolności wydzielniczej. Nieprawidłowa ilość kwasów żółciowych jest następstwem ich zmniejszonego wchłaniania w jelicie lub rozrostu flory bakteryjnej. 
  • IgA – immunoglobulina informująca o stanie odporności błon śluzowych jelit. Jej funkcją jest neutralizacja antygenów, toksyn i mikroogranizmów chorobotwórczych. Podwyższony poziom IgA świadczy o stymulacji układu odpornościowego. Obniżony – o niedostatecznej ochronie jelit. 

Charakterystyka badania

Materiałem do badania jest kał.

Kiedy i w jakim celu

Fruktoza jest monosacharydem, występującym w owocach, sokach i miodzie. 

Badanie wykonuje się w celu potwierdzenia nietolerancji fruktozy. 

Nietolerancja fruktozy może dawać następujące objawy, występujące zwłaszcza po spożyciu owoców (również suszonych), soków, miodu: 

• •  bóle brzucha
  •  wzdęcia
  •  biegunki
  •  przelewanie w jamie brzusznej
  •  nadmierne gromadzenie się gazów. 

Objawy mogą przypominać IBS – zespół jelita drażliwego. 

Charakterystyka badania

Test nietolerancji fruktozy polega on na pobraniu 5 próbek powietrza:

1. przed wypiciem roztworu fruktozy
2. 30 minut po wypiciu roztworu fruktozy
3. 60 minut po wypiciu roztworu fruktozy
4. 120 minut po wypiciu roztworu fruktozy
5. 180 minut po wypiciu roztworu fruktozy

Test jest nieinwazyjny i bezbolesny. 

Kiedy i w jakim celu

Badanie znajduje zastosowanie w diagnostyce SIBO. Może być wykonywane w Punkcie Pobrań ALAB laboratoria.  Pacjent może również zabrać zestaw do domu i wykonać badanie w dogodnym dla siebie czasie, pamiętając o odpowiednim przygotowaniu do badania ( w tym, że badanie wykonujemy na czczo). Interpretacja wyników badania oraz dalsze postępowanie terapeutyczne powinno odbywać się u lekarza.

Wskazaniem do badania jest podejrzenie SIBO. Pacjent może mieć następujące objawy: wzdęcia brzucha, odbijania, ból brzucha, uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, bolesne skurcze w obrębie jamy brzusznej, zaparcia, biegunki ( mogą występować naprzemiennie), zgaga, nudności. Mogą również występować objawy ogólne: bóle głowy, stawów, mięśni, zmęczenie. 
SIBO może występować u pacjentów z zespołem jelita drażliwego ( 50 – 70 % pacjentów z IBS może mieć SIBO).

Przeciwwskazaniem do wykonania badania jest po posiłkowa hipoglikemia. Poza tym jeśli pacjent w ciągu ostatnich 4 tygodni:
– przechodził antybiotykoterapię, miał kolonoskopię lub radiografię.

Charakterystyka badania

SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth) czyli zespół przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim – to pojawienie się i rozrost w jelicie cienkim bakterii, które normalnie bytują w jelicie grubym. Zdarzają się również przypadki przerostu gatunków, które zazwyczaj występują w jelicie cienkim w bardzo niewielkiej ilości. Wodorowy test oddechowy z glukozą jest ważnym, prostym i bezpiecznym badaniem stosowanym w diagnostyce SIBO. Badanie polega na pomiarze poziomu wodoru w wydychanym przez pacjenta powietrzu po wypiciu roztworu  glukozy. Pomiaru dokonujemy przed zażyciem glukozy, a następnie w 15,30,45 i 60 minucie po jej przyjęciu. Do badania potrzebny jest specjalny zestaw, który pacjent otrzymuje w punkcie pobrań ( jego koszt zawarty jest w cenie badania).
Przygotowanie do badania ( na podstawie North American Breath Testing Consensus)

• • 4 tygodnie przed badaniem pacjent nie powinien zażywać antybiotyków
  • Tydzień przed badaniem – jeśli będzie to tolerowane przez pacjenta – powinny być odstawione leki pobudzające perystaltykę przewodu pokarmowego i leki przeczyszczające.
  • Jeden dzień przed badaniem pacjent powinien unikać pokarmów zawierających łatwo fermentujące węglowodany.
  • Badanie wykonywane jest na czczo – po 8-12 godzinach od ostatniego posiłku.
  • W dniu badania pacjent nie powinien palić papierosów. W czasie badania unikać aktywności fizycznej.
  • Nie ma potrzeby odstawiania inhibitorów pompy protonowej przed badaniem.
  • Nie ma obecnie wystarczających danych pozwalających na rekomendowanie odstawienia lub kontynuacji przyjmowania probiotyków i prebiotyków przed badaniem.

Kiedy i w jakim celu

Badanie wykonuje się jako pomocnicze w rozpoznaniu nietolerancji laktozy u osób, które doświadczają problemów z trawieniem nabiału; czasami jako element rozpoznania chorób przebiegających z zaburzeniami wchłaniania.

U osób z objawami takimi jak ból brzucha, wzdęcia, gazy i biegunka, pojawiającymi się po spożyciu mleka lub nabiału.

Charakterystyka badania

Laktoza to dwucukier, w którego skład wchodzi glukoza i galaktoza. Znajduję się w mleku i przetworach mlecznych. Cukier ten jest rozkładany w jelicie cienkim przez enzym laktazę. Niski poziom tego enzymu wywołuje degradacje bakteryjną laktozy, w wyniku czego chory może skarżyć się na bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, przelewanie w jamie brzusznej, oddawanie nadmiernej ilości gazów. Osoby z nietolerancja laktozy mają objawy podobne do osób z zespołem nadwrażliwości jelita. Test wykrywa zaburzenia trawienia i wchłaniania laktozy. Jest nieinwazyjny i bezbolesny.
Test nietolerancji laktozy polega on na pobraniu 5 próbek powietrza:

1. przed wypiciem roztworu laktozy
2. 30 minut po wypiciu roztworu laktozy
3. 60 minut po wypiciu roztworu laktozy
4. 120 minut po wypiciu roztworu laktozy
5. 180 minut po wypiciu roztworu laktozy

Kiedy i w jakim celu

Sorbitol jest substancją występującą w owocach i sokach. W szczególności w jabłkach, gruszkach, wiśniach, morelach i suszonych śliwkach. Badanie wykonuje się w celu wykrycia nietolerancji sorbitolu. 

Badanie zaleca się, jeśli pacjent skarży się na objawy towarzyszące nietolerancji sorbitolu:

• • bóle brzucha 
  • wzdęcia
  • biegunki
  • przelewanie w jamie brzusznej
  • oddawanie nadmiernej ilości gazów. 

Objawy nietolerancji sorbitolu mogą przypominać objawy zespołu jelita drażliwego. 

Charakterystyka badania

Test nietolerancji sorbitolu polega on na pobraniu 5 próbek powietrza:

1. przed wypiciem roztworu sorbitolu
2. 30 minut po wypiciu roztworu sorbitolu
3. 60 minut po wypiciu roztworu sorbitolu
4. 120 minut po wypiciu roztworu sorbitolu
5. 180 minut po wypiciu roztworu sorbitolu

Badanie jest bezbolesne i nieinwazyjne. 

Kiedy i w jakim celu

Test QuantiFERON-TB zaleca się stosować w diagnostyce utajonego zakażenia prątkami gruźlicy ( LTBI) u osób z grup wysokiego ryzyka :

• • chorych przed klasyfikacją do przeszczepu narządów,
  • chorych klasyfikowanych do leczenia biologicznego antagonistami TNF,
  • u osób zakażonych wirusem HIV,
  • przed rozpoczęciem dializoterapii,
  • chorych na cukrzycę,
  • wiek >70 r.ż.
  • osoby niedożywione, bezdomne i mające kontakt z chorym z aktywną gruźlicą.

Przygotowanie do badań

• • Materiałem do badania jest krew.
  • Pacjent nie wymaga specjalnego przygotowania do badania, nie trzeba być na czczo.
  • Szczepionka przeciwko gruźlicy (BCG) nie ma wpływu na wyniki testu

Charakterystyka badania

Test QuantiFERON-TB Gold Plus należy do testów IGRA stanowiących nowoczesną generację immunologicznych testów opartych  na ocenie wytwarzania interferonu gamma przez limfocyty T  krwi obwodowej pobudzone antygenami prątka gruźlicy (ESAT-6, CFP-10).

Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczącego rozpoznawania, leczenia i zapobiegania gruźlicy u dorosłych i dzieci z 2013 r., zaleca się stosowanie  testów IGRA w diagnostyce latentnego (utajonego) zakażenia prątkiem gruźlicy (LTBI).

Charakterystyka badania

Na TEST ROMA składają się z dwa badania (markery nowotworowe): HE4 i CA125 wraz z oceną ryzyka przy zastosowaniu algorytmu interpretacyjnego ROMA, służącego do szacowania ryzyka wystąpienia złośliwego raka jajnika. Test ROMA (Risk of Ovarian Malignancy Algorithm) jest matematycznym modelem, który umożliwia oszacowanie ryzyka istnienia nabłonkowego raka jajników i dodatkowo pozwala na ocenę ryzyka oraz zakwalifikowanie kobiety do grupy wysokiego lub niskiego ryzyka. Marker nowotworowy HE4 jest stosowany także do monitorowania postępów choroby, leczenia oraz dla oceny nawrotów nowotworu. Test ROMA należy zlecać już w przypadku, gdy wystąpią nieustępujące, niepokojące objawy zlokalizowane w okolicach podbrzusza (zaparcia, wzdęcia, bóle w podbrzuszu, uczucie pełności w żołądku). Wskazania do wykonania badania rosną, jeśli do objawów dołączą się ogólne zmęczenie, osłabienie, utrata apetytu, złe samopoczucie. Bezwzględnymi wskazaniami do diagnostyki jest wystąpienie bolesnego parcia na pęcherz, bólu przy oddawaniu moczu w połączeniu z bólem podbrzusza, uczucia ucisku w podbrzuszu, czy krwawienie z pochwy.

Charakterystyka badania

Diagnostyka aktywności zakażenia Aspegillus. Test ocenia odpowiedź komórkową (antygenowo swoiste limfocyty T) w aspergillozie.
Test przeznaczony do diagnostyki i oceny aktywności zakażeń powodowanych przez grzyby pleśniowe z rodzaju Aspergillus.
Jako antygeny wykorzystywane są mieszanki  peptydów reprezentujących fragmenty antygenów somatycznych i metabolicznych grzybów z rodzaju Aspergillus. Ze względu na zbliżoną sekwencję antygenów test wykrywa aktywne zakażenia spowodowane wszystkimi gatunkami grzybów pleśniowych z rodzaju Aspergillus. Użycie antygenów peptydowych zapewnia wysoką swoistość uzyskanych wyników.    

Charakterystyka badania

Diagnostyka aktywności zakażenia Bartonella henselae. Ocenia odpowiedź komórkową (antygenowo swoiste limfocyty T) w bartonellozie.

Charakterystyka badania

Druga generacja testu EliSpot stosowana w diagnostyce boreliozy z Lyme. Ocenia odpowiedź komórkową
(antygenowo swoiste limfocyty T) w boreliozie. W teście wykorzystano 6 antygenów Borrelia
(w tym 5 antygenów rekombinowanych). Test EliSpot oceniający wydzielanie interferonu gamma służy do wykrywania zakażeń krętkiem Borrelia burgdorferi na poziomie komórkowym. Jest to generacja testów EliSpot, która dostarcza ważnych informacji na temat aktywności infekcji.

Wskazania do wykonania testu EliSpot obejmują:

• podejrzenie boreliozy, równolegle z badaniami serologicznymi, a wyniki obu testów powinny być interpretowane łącznie
  z obrazem klinicznym
• badanie dodatkowe u pacjentów seronegatywnych (tj. u takich, u których wyniki testów serologicznych nie pozwalają
  na rozpoznanie zakażenia i pozostają ujemne)
• pacjentów, których obraz kliniczny sugeruje aktywne zakażenie o etiologii Borrelia burgdorferi, przy
  niejednoznacznych wynikach badań serologicznych w klasie IgM i IgG
• diagnostykę boreliozy u pacjentów z niedoborami immunoglobulin IgG
• kontrolę skuteczności leczenia (badanie może być wykonane po około 6 tyg. od zakończenia antybiotykoterapii). 

Test EliSpot Borrelia ocenia reakcje dla następujących antygenów: 

• lizat natywnych krętków Borrelia burgdorferi sensu stricto (szczep B31),
• OspC mix (mieszanina rekombinowanych białek OspC z 3 genogatunków krętka: B. burgdorferi ss, B. afzelii i B. garinii),
• Vlse mix (mieszanina rekombinowanych białek Vlse z 3 genogatunków krętka: B. burgdorferi ss, B. afzelii i B. garinii),
• antygen OspA (rekombinowany),
• antygen p41i (wewnętrzny fragment flageliny – w przeciwieństwie do pełnej cząsteczki białka p41, specyficzny
  dla krętka Borrelia burgdorferi s.l.),
• peptyd LFA-1.

Charakterystyka badania

Diagnostyka aktywności zakażenia Borrelia miyamotoi. Ocenia odpowiedź komórkową (antygenowo swoiste limfocyty T) w zakażeniu Borrelia miyamotoi.

Borrelia miyamotoi jest patogenem przenoszonym przez kleszcze na terenie półkuli północnej, zaliczany jest do grupy krętków powodujących gorączki powrotne.

Zakażenie Borrelia miyamotoi łączone jest z występowaniem objawów neurologicznych sugerujących boreliozę, w tym zapalenia mózgu, opon mózgowo- rdzeniowych i zajęcia nerwów czaszkowych. W literaturze opisywane są również przypadki pacjentów w objawami spoza OUN tj. gorączka, dreszcze, zmęczenie, nudności, wymioty.

Badanie polega na wykrywaniu antygenu GlpQ, swoistego dla Borrelia miyamotoi – białko to nie występuje u krętków należących
do Borrelia burgdorferi sensu lato.

Badanie to może być szczególnie przydatne u pacjentów z objawami boreliozy i powtarzalnie ujemnymi wynikami
testów serologicznych w kierunku zakażenia krętkiem Borrelia burgdorferi s.l.

Charakterystyka badania

Test przeznaczony jest do diagnostyki i oceny aktywności zakażeń powodowanych przez grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida. Jako antygeny wykorzystywane są natywne antygeny somatyczne Candida albicans i natywne antygeny somatyczne innych gatunków Candida (antygen Candida non-albicans). Ze względu na wykorzystywanie w teście antygenów wielu gatunków drożdżaków badanie wykrywa aktywne zakażenia spowodowane większością klinicznie istotnych gatunków z rodzaju Candida.
W celu potwierdzenia układowego charakteru zakażenia konieczne jest uzyskanie pozytywnego wyniku badania mikrobiologicznego (hodowla), wykrycie materiał genetycznego lub antygenu mannanowego.

Charakterystyka badania

Bakteria Chlamydia pneumoniae przenosi się drogą kropelkową. Objawem zakażenia może być zapalenie krtani, oskrzeli, zatok przynosowych czy zapalenie płuc. Następstwem zakażenia jest uszkodzenie nabłonka rzęskowego w oskrzelach, a czasem alergiczne przestrojenie organizmu, które sprzyja dychawicy oskrzelowej, przewlekłym katarom, przewlekłym zapaleniom gardła czy też przewlekłym zapaleniom zatok. Innym objawem zakażenia mogą być bóle stawów oraz zapalenia stawów. ELISpot to metoda immunoenzymatyczna wykorzystująca dwa rodzaje przeciwciał. W wyniku reakcji otrzymuje się barwne plamki, każda z nich świadczy o obecności poszukiwanej komórki. Za pomocą testu ELISpot można wykryć pojedynczą komórkę wydzielającą.

Charakterystyka badania

Zakażenie chlamydia trachomatis uznawane jest za chorobę przenoszoną drogą płciową. Najbardziej narażone na infekcję chlamydiami są osoby młode, prowadzące aktywne życie seksualne. Pomimo, iż rozpoznawalność zakażenia chlamydialnego w ostatnich latach znacznie wzrosła, to szacuje się, iż choroba ta występuje o wiele częściej aniżeli jest diagnozowana. Wynika to z faktu, że bakterie te mogą przebywać w organizmie przez wiele lat w stanie uśpienia i nie dawać żadnych objawów chorobowych. Podczas uaktywnienia się chlamydii i ich znacznego namnożenia czasami mogą pojawić się objawy kliniczne, które w wielu przypadkach są bardzo zbliżone do objawów występujących w innych jednostkach chorobowych. Najczęściej są to objawy ze strony układu moczowego takie jak np. częstomocz czy pieczenie i ból podczas oddawania moczu, Mogą również pojawiać się przewlekłe bóle miednicy małej, nawracające stany zapalne narządu rodnego, krwawienia między miesiączkowe, ból podczas stosunków płciowych czy też śluzowo-ropne upławy i inne. U mężczyzn mogą pojawić się stany zapalne cewki moczowej oraz najądrzy. Ze względu na to, iż u kobiet chlamydia najczęściej umiejscawia się w nabłonku gruczołowym kanału szyjki macicy, przy dłuższym utrzymywaniu się infekcji może dojść do powstania nadżerki szyjki macicy oraz raka narządu rodnego. W niektórych przypadkach mogą pojawić się na szyjce macicy punktowe wybroczyny z niewielkimi ropniakami, co widoczne jest podczas badania ginekologicznego we wziernikach. Podejrzenie zakażenia chlamydiowego występuje również w przypadku kobiet z ropną wydzieliną z szyjki macicy oraz ze skłonnościami do krwawień szyjki. Bardzo często drobnoustroje te są także przyczyną zapalenia gruczołu Bartholina oraz błony śluzowej macicy (endometrium). W wielu przypadkach pewne objawy kliniczne wywołane chlamydią trachmatis w znacznym stopniu przypominają zakażenie dwoinką rzeżączki. Najczęściej jednak zakażenie przebiega bezobjawowo i dlatego prawidłowe rozpoznanie choroby jest bardzo trudne i w związku z tym, rzadko stawiana jest trafna diagnoza. Nieleczone zakażenie chlamydia trachomatis może mieć bardzo poważne następstwa. Elispotpot to metoda immunoenzymatyczna wykorzystująca dwa rodzaje przeciwciał. W wyniku reakcji otrzymuje się barwne plamki, każda z nich świadczy o obecności poszukiwanej komórki. Za pomocą testu ELISpot można wykryć pojedynczą komórkę wydzielającą dane białko.

Charakterystyka badania

Zakażenie pierwotne wirusem Epsteina-Barr, najczęściej przybiera formę zespołu określanego jako „mononukleoza zakaźna”. Choroba objawia się wysiękowym zapaleniem gardła, powiększeniem węzłów chłonnych, migdałków, wystąpieniem charakterystycznego nalotu na migdałkach i tylnej ścianie gardła, hepato- i splenomegalią oraz długo utrzymującą się gorączką. Powiększenie śledziony występuje u 50%, a powiększenie wątroby u 10% dzieci chorych na mononukleozę, przy czym dane te należy traktować orientacyjnie, gdyż różne źródła informacji podają różny odsetek chorych z tymi objawami. Charakterystyczne w przebiegu mononukleozy są zmiany w obrazie krwi obwodowej. Na zakażenie EBV narażone są zasadniczo dwie grupy wiekowe: dzieci w wieku od 2 do 7 lat oraz nastolatki i młodzi dorośli. Do zakażenia małych dzieci dochodzi najczęściej w wyniku kontaktu z wydzielinami (najczęściej śliną) osoby zakażonej, na drodze bezpośredniej lub przez przedmioty, np. skażone zabawki. Za główną drogę przenoszenia wirusa w starszej grupie wiekowej uważa się bliski kontakt, w tym pocałunki. Wydalanie wirusa ze śliną może trwać przez wiele miesięcy po ustąpieniu objawów, obserwuje się także bezobjawowe wydzielanie wirusa w wyniku jego reaktywacji . Okres wylęgania mononukleozy zakaźnej wynosi od 30 do 50 dni. ELISpot to metoda immunoenzymatyczna wykorzystująca dwa rodzaje przeciwciał. W wyniku reakcji otrzymuje się barwne plamki, każda z nich świadczy o obecności poszukiwanej komórki. Za pomocą testu ELISpot można wykryć pojedynczą komórkę wydzielającą dane białko. Jest to metoda o większej czułości i swoistości niż metoda ELISA.

Charakterystyka badania

Bakterie wywołujące erlichiozę są przenoszone przez kleszcze. Do zarażenia człowieka dochodzi podczas ukąszenia. Bakterie dostają się do krwi i wraz z nią przenoszone są do różnych narządów, głównie do nerek, serca, opon, mózgu i płuc. Objawy choroby wiążą się z lokalizacją drobnoustrojów. Erlichioza jest chorobą dotykającą wielu narządów i układów. Wśród objawów ludzkiej erlichiozy monocytarnej na plan pierwszy wysuwają się bóle stawów oraz zmiany skórne w postaci rumienia. W obrazie ludzkiej erlichiozy granulocytarnej przeważają objawy podobne do tych występujących w przebiegu grypy, czyli ogólne złe samopoczucie, gorączka, dreszcze, bóle głowy, bóle mięśniowe, utrata łaknienia, bóle brzucha, nudności, wymioty, nieżyt gardła, kaszel, powiększenie węzłów chłonnych, a nawet zaburzenia świadomości. W przypadku ciężkich postaciach erlichiozy może dojść do rozwoju niewydolności niewydolności serca, nerek, zaburzeń neurologicznych niewydolności oddechowej. ELISpot to metoda immunoenzymatyczna wykorzystująca dwa rodzaje przeciwciał. W wyniku reakcji otrzymuje się barwne plamki, każda z nich świadczy o obecności poszukiwanej komórki. Za pomocą testu ELISpot można wykryć pojedynczą komórkę wydzielającą dane białko. Jest to metoda o większej czułości i swoistości niż metoda ELISA.

Charakterystyka badania

Diagnostyka aktywności zakażenia wirusami opryszczki. Ocenia odpowiedź komórkową (antygenowo swoiste limfocyty T) w zakażeniu HSV.

Wirusy HSV-1 i HSV-2 są wirusami z rodziny Herpesviridae. HSV-1 odpowiada za okresowo występujące zmiany opryszczkowe okolic warg i jamy ustnej, natomiast HSV-2 za opryszczkę narządów płciowych. U osób z immunosupresją oba typy wirusa mogą odpowiadać za uogólnione i ciężko przebiegające zakażenie, w tym opryszczkowe zapalenie mózgu. Po pierwotnym zakażeniu, mającym miejsce najczęściej w okresie wczesnego dzieciństwa, wirusy HSV-1 i HSV-2 przechodzą w fazę latentną.
W okresach spadku odporności oraz u osób z immunosupresją ulegają one aktywacji, prowadząc do pojawienia się zmian miejscowych charakterystycznych dla wirusa danego typu lub objawów ogólnoustrojowych.

W teście EliSpot HSV-1 i HSV-2 wykorzystywane są natywne i rekombinowane antygeny wirusów HSV-1 i HSV-2.
Wynik testu może być pomocny w ocenie aktywności zakażenia. 

Charakterystyka badania

Diagnostyka aktywności zakażenia Mycoplasma pneumoniae. Ocenia odpowiedź komórkową (antygenowo swoiste limfocyty T) w mykoplazmozie.

Charakterystyka badania

Diagnostyka aktywności zakażenia paciorkowcami grupy A. Ocenia odpowiedź komórkową (antygenowo swoiste limfocyty T) w zakażeniu paciorkowcami grupy A (Streptococcus pyogenes).

Charakterystyka badania

Diagnostyka aktywności zakażenia wirusem VZV. Ocenia odpowiedź komórkową (antygenowo swoiste limfocyty T)
w zakażeniu wirusem ospy wietrznej i półpaśca.   

Charakterystyka badania

Yersinia jest zaliczana do pałeczek jelitowych gram-ujemnymi Dla człowieka chorobotwórcze są 3 szczepy są to głownie Yersinia pseutobuberculosis, Yersinia enterocolitica oraz Yersinia pestis wywołująca dżumę. Rezerwuarem zarazków są zwierzęta gospodarskie głównie świnie, a człowiek zakaża się drogą pokarmową, jedząc zakażone produkty pochodzenia zwierzęcego (surowe lub półsurowe mięso), pijąc zakażoną wodę lub spożywając wtórnie zakażoną żywność. Charakterystyczne dla zakażeń pałeczkami Yersinia jest zakażenie pochodzące od żywności przechowywanej w niskich temperaturach. Nie można również wykluczyć zakażenia na drodze ukąszenia przez kleszcza. Podstawowym objawem jersiniozy u małych dzieci jest biegunka, która trwa wiele dni, wynikająca z ostrego zapalenia układu pokarmowego. Towarzyszyć jej mogą nudności i wymioty oraz gorączka i bóle brzucha i głowy oraz bardzo często dominują objawy bólowe sugerujące zapalenie wyrostka robaczkowego. Przyczyną tych różnych dolegliwości są zapalenie zmienione węzły chłonne. ELISpot to metoda immunoenzymatyczna wykorzystująca dwa rodzaje przeciwciał. W wyniku reakcji otrzymuje się barwne plamki, każda z nich świadczy o obecności poszukiwanej komórki. Za pomocą testu ELISpot można wykryć pojedynczą komórkę wydzielającą dane białko. Jest to metoda o większej czułości i swoistości niż metoda ELISA.

Charakterystyka badania

Cytomegalia wywoływana przez wirusa DNA należącego do rodziny herpeswirósów. Cytomegalowirus (CMV) występuje powszechnie na wszystkich szerokościach geograficznych, wśród wszystkich grup socjoekonomicznych. Jest także wirusem najczęściej przenoszonym na płód. Infekcja CMV występuje częściej w krajach rozwijających się oraz na obszarach o obniżonych warunkach socjoekonomicznych. U większości zdrowych ludzi zarażonych po urodzeniu, występują łagodne objawy i nie rozwijają się powikłania. Niektóre osoby z przebiegiem objawowym zakażenia doświadczają zakaźnej mononukleozy z przedłużoną gorączką oraz łagodnego zapalenia wątroby (hepatitis). Bardzo obolałe gardło jest także częstym objawem zakażenia. Gdy człowiek raz przejdzie zakażenie, wirus pozostaje żywy w organizmie, ale zazwyczaj w uśpieniu do końca życia. Nawrót choroby jest rzadki, chyba że układ odpornościowy nosiciela ulegnie supresji pod wpływem terapii lekowej lub choroby. Z tego powodu dla ogromnej większości ludzi zakażenie CMV nie jest poważnym problemem.Zakażenie CMV jest jednakże ważne dla pewnych grup ryzyka: (1) płód w czasie ciąży, (2) osoby pracujące z dziećmi (3) osoby z upośledzoną lub obniżoną odpornością, tacy jak zakażeni wirusem HIV i biorcy narządów. ELISpot to metoda immunoenzymatyczna wykorzystująca dwa rodzaje przeciwciał. W wyniku reakcji otrzymuje się barwne plamki, każda z nich świadczy o obecności poszukiwanej komórki. Za pomocą testu ELISpot można wykryć pojedynczą komórkę wydzielającą dane białko. Jest to metoda o większej czułości i swoistości niż metoda ELISA.

Kiedy i w jakim celu

Badanie u kobiet wykonywane w przypadku:

• • występowania nieregularnych miesiączek lub ich braku,
  •  trudności z zajściem w ciążę,
  •  pojawienia się nadmiernego owłosienia na twarzy i ciele oraz łysienia typu męskiego.

 U mężczyzn: 

• • w diagnostyce niepłodności,
  • przy obniżonym libido,
  • w zaburzeniach erekcji,
  • braku owłosienia na twarzy i ciele,
  • przy obniżonej masie mięśniowej i występowaniu ginekomastii.
  • U chłopców poziomu testosteronu wykonuje się w przypadku wystąpienia objawów opóźnionego bądź przedwczesnego dojrzewania.

Przygotowanie do badań

• • Materiałem do badania jest krew.
  • Ze względu na dobowy rytm wydzielania, na pobranie należy zgłosić się w godzinach porannych, nie trzeba być na czczo.
  • W przypadku kobiet oznaczenie testosteronu zaleca się wykonywać między 2, a 5 dniem cyklu miesięcznego lub wg. zaleceń lekarza

Charakterystyka badania

Testosteron jest hormonem steroidowym, androgenem syntetyzowanym przez jądra (w komórkach Leydiga), a jego wytwarzanie pozostaje pod kontrolą hormonu LH. W niewielkich ilościach jego produkcja zachodzi w korze nadnerczy, jajniku i łożysku.  Na pulę testosteronu całkowitego składa się:  testosteron wolny (1-4%), związany z albuminami (mniej niż 44%) oraz związany z białkiem transportowym SHBG (ok. 55%). U mężczyzn, testosteron stymuluje rozwój drugorzędowych cech płciowych, takich jak powiększenie członka, rozwój owłosienia, wzrost masy mięśniowej, czy obniżenie barwy głosu. Jego stężenie fizjologicznie wzrasta w okresie dojrzewania  oraz podczas intensywnego wysiłku fizycznego i spada wraz z wiekiem.

U kobiet starających się o dziecko, hormony odgrywają duża rolę. Ich wahania są główną przyczyną problemów związanych z niepłodnością. Zaburzenia poziomu hormonów często objawiają się nieregularnymi cyklami menstruacyjnymi, brakiem lub zaburzeniem owulacji a nawet zanikiem miesiączkowania. Dlatego u kobiet starających się o dziecko tak istotne jest odpowiedni poziomu hormonów. 

Charakterystyka badania

Badanie wykonywane jest z 6 próbek śliny pobieranych o wyznaczonych godzinach Oznaczanie hormonów w ślinie jest badaniem nieinwazyjnym, bezbolesnym, które może być pobierane w dowolnym czasie i miejscu przez samego pacjenta. W ślinie oznaczana jest wolna, nie związaną z białkami transportującymi aktywna forma hormonów. Testosteron to męski hormon steroidowy produkowany przez komórki Leydiga w jądrach. We krwi występuję on najczęściej w formie związanej z albuminom lub białkiem transportującym SHBG. Testosteron odpowiedzialny jest za kształtowanie cech męskich, spermatogenezę, czy zwiększenie libido. W przeciwieństwie do kobiet powoduję on u mężczyzn wzrost poziomu cholesterolu we krwi. Ponadto ma on pozytywny wpływ na wzrost włosów i strukturę kolagenu skóry.

Kiedy i w jakim celu

• • Badanie tej frakcji zaleca się mężczyznom z zaburzeniami libido, erekcji oraz płodności.
  • U kobiet zalecany  w przypadku występowania nieregularnych miesiączek lub ich braku, trudności z zajściem w ciążę, pojawienia się nadmiernego owłosienia na twarzy i ciele oraz łysienia typu męskiego.
  • Zalecany jako lepszy wykładnik testosteronu biodostępnego w przypadku nieprawidłowego stężenia SHBG.

Przygotowanie do badań

• • Materiałem do badania jest krew.
  • Ze względu na dobowy rytm wydzielania, na pobranie należy zgłosić się w godzinach porannych, nie trzeba być na czczo.
  • W przypadku kobiet oznaczenie testosteronu zaleca się wykonywać między 2, a 5 dniem cyklu miesięcznego lub wg. zaleceń lekarza

Charakterystyka badania

Na pulę testosteronu całkowitego składa się:  testosteron wolny (1-4%), związany z albuminami (mniej niż 44%) oraz związany z białkiem transportowym SHBG (ok. 55%). Obniżony poziom testosteronu wolnego występuje  w przypadku hipogonadyzmu pierwotnego i wtórnego, w zespole feminizacji jąder, zespole Klinefeltera, w trakcie  terapii estrogenowej. Podwyższony poziom może wystąpić w wyniku wrodzonego lub nabytego przerostu nadnerczy, guza jąder bądź nadnerczy, zespołu policystycznych jajników, nadczynności tarczycy, obecności guzów jajników; które wydzielają androgeny, zespołu Cushinga oraz zaburzeń stężeń białek wiążących i transportujących hormony płciowe.

Kiedy i w jakim celu

Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce alergologicznej w przypadkach ciężkich schorzeń alergologicznych oraz u małych dzieci, w celu oznaczenia ilościowego IgE powstałych w reakcji na obecność swoistego alergenu. Oznaczanie miana przeciwciał IgE w surowicy dla konkretnego alergenu jest pomocne przy wątpliwym wyniku testu skórnego, kiedy alergen nie jest dostępny w formie preparatu lub gdy w trakcie takiego testu może nastąpić reakcja anafilaktyczna. Badanie to jest szczególne przydatne w chwili, gdy wykonanie testów skórnych może być trudne ( u niemowląt, pacjentów z uogólnionym zapaleniem skóry).

Charakterystyka badania

Pomiar stężenia imuunoglobulin E w surowicy wykorzystywany jest w diagnostyce alergii i rozpoznawaniu swoistych alergenów (substancji, na które pacjent jest uczulony). U pacjentów z alergią po narażeniu na substancję uczulającą wzrasta miano IgE w surowicy.Reakcje alergiczne mogą być spowodowane kontaktem z różnego rodzaju alergenami m.in. sierścią zwierząt, składnikami pokarmowymi, kurzem, pleśnią, pyłkami, lekami, jadem owadów i czynnikami środowiskowymi.

Kiedy i w jakim celu

Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce alergologicznej w przypadkach ciężkich schorzeń alergologicznych oraz u małych dzieci, w celu oznaczenia ilościowego IgE powstałych w reakcji na obecność swoistego alergenu. Oznaczanie miana przeciwciał IgE w surowicy dla konkretnego alergenu jest pomocne przy wątpliwym wyniku testu skórnego, kiedy alergen nie jest dostępny w formie preparatu lub gdy w trakcie takiego testu może nastąpić reakcja anafilaktyczna. Badanie to jest szczególne przydatne w chwili, gdy wykonanie testów skórnych może być trudne ( u niemowląt, pacjentów z uogólnionym zapaleniem skóry).

Charakterystyka badania

Pomiar stężenia imuunoglobulin E w surowicy wykorzystywany jest w diagnostyce alergii i rozpoznawaniu swoistych alergenów (substancji, na które pacjent jest uczulony). U pacjentów z alergią po narażeniu na substancję uczulającą wzrasta miano IgE w surowicy.Reakcje alergiczne mogą być spowodowane kontaktem z różnego rodzaju alergenami m.in. sierścią zwierząt, składnikami pokarmowymi, kurzem, pleśnią, pyłkami, lekami, jadem owadów i czynnikami środowiskowymi.

Badania powiązane

Immunoglobulina Ig E (całk.) w surowicy (L89) , ALEX- Panel 295 Diagnostyka molekularna alergii , Mieszanka drzew (TX4) – IgE swoiste (L91)

Kiedy i w jakim celu

W celu potwierdzenia aktywności zarażenia obleńcami z rodzaju Toxocara.

Przygotowanie do badań

• •  Materiałem do badania jest krew, pacjent nie musi być na czczo.
  •  Zalecane jest równoczesne wykonanie przeciwciał przeciwko Toxocara canis  w obu klasach – IgG i IgA.

Charakterystyka badania

Po skutecznym leczeniu przeciwpasożytnicznym obserwuje się stopniowe wygasanie odpowiedzi immunologicznej na antygeny pasożyta w klasie IgA (wyniki w klasie IgG mogą pozostać nadal dodatnie). Ze względu na reakcje krzyżowe test wykrywa również przeciwciała przeciw gliście kociej (Toxocara felis). Nie można również wykluczyć reakcji krzyżowych z innymi obleńcami.

Kiedy i w jakim celu

Oznaczenie przeciwciał IgG ma na celu zdiagnozowanie czy doszło do zakażenia nicieniem  Toxocara canis – glista psia. W większości przypadków zakażenie przebiega  bezobjawowo, objawy są zależne od umiejscowienia larw i zaawansowania inwazji. O zleceniu badania należy pomyśleć, kiedy u pacjenta pojawiają się objawy, którym ciężko przypisać konkretną przyczynę, takie jak np.:

• • pojawiająca się wysoka gorączka,
  • wysoka leukocytoza, eozynofilia w ramach morfologii krwi,
  • osłabienie, bóle głowy
  • obniżone łaknienie, bóle brzucha,
  • zaburzenia snu,
  • wysypki (pokrzywka) na skórze,
  • pogorszenie widzenia (toksokaroza oczna).

Przygotowanie do badań

• • • Materiałem do badania jest krew, pacjent nie musi być na czczo.
    •  Zalecane jest równoczesne wykonanie przeciwciał przeciwko Toxocara canis  w obu klasach – IgG i IgA.
    •  W przypadku kobiety ciężarnej z dodatnimi obiema klasami, konieczna jest dalsza diagnostyka.

Charakterystyka badania

Przeciwciała IgG przeciw toksokarozie są to przeciwciała zwrócone przeciwko składowym nicienia Toxocara canis . Toxocara  jest kosmopolitycznym nicieniem bytującym w jelicie cienkim, głównie młodych psów (Toxocara canis – glista psia).  Jest to odzwierzęca choroba pasożytnicza, zarażeniu głównie ulegają dzieci.  Zarażają się bezpośrednio od zakażonych zwierząt, przez niedomyte owoce i warzywa, lub podczas zabawy w piaskownicach, gdzie mogą znajdować się inwazyjne jaja glist wydalone wcześniej przez zwierzęta. Obecność przeciwciał IgG przeciw toksokarozie potwierdza przebyte zakażenie lub trwającą późną fazę choroby.

Charakterystyka badania

Toxocara jest pasożytem powodującym toksokaroza. Jaja pasożyta bytującego w jelitach kotów i psów trafiają do gleby (tam mogą zachować zdolność zakażenia przez 10 lat). Człowiek może zakazić się poprzez kontakt ze skażoną glebą, spożycie skażonego pokarmu, kontakt z zakażonymi zwierzętami. Toksokaroza przebiega w większości przypadków bezobjawowo, jedynym wskaźnikiem zakażenia może być wzrost ilości eozynofilii. Występujące objawy są zależne od umiejscowienia larw i zaawansowania inwazji.

Charakterystyka badania

Toksoplazmoza to choroba, która jest spowodowana przez pierwotniaka Toxoplasma gonidii. Może on znajdować się w źle dogotowanym mięsie oraz kocich odchodach. Najczęściej choroba ta przebiega bezobjawowo. Jednak mogą także wystąpić poważne objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego, które mogą prowadzić do uszkodzenia mózgu, utraty wzroku, a nawet śmierci.

Charakterystyka badania

Celem badania jest określenie poziomu przeciwciał IgG przeciwko pasożytom Toxoplasma gondii. Przeciwciała Toxo IgG pojawiają się po 1-2 tygodniach od zarażenia, a ich miano narasta w ciągu 6-8 tygodni, a następnie zmniejsza się na przestrzeni kilku miesięcy lub lat. Do infekcji dochodzi przez spożycie surowego lub niedogotowanego mięsa zawierającego cysty Toxoplasma gondii lub poprzez spożycie pokarmu zanieczyszczonego moczem, kałem lub śliną zwierząt chorych na toksoplazmozę. Zakażenie zwykle przebiega bezobjawowo lub przejawia się zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym (utrata wzroku, uszkodzenia mózgu). Objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego pojawiają się najczęściej jako wady wrodzone lub tuż po urodzenie, dlatego diagnostykę w kierunku zakażenia toksoplazmozą poleca się pacjentkom w wieku prokreacyjnym oraz w ciąży.

Charakterystyka badania

Celem badania jest określenie poziomu przeciwciał IgM przeciwko pasożytom Toxoplasma gondii. Przeciwciała Toxo IgM pojawiają się po kilku dniach od zarażenia osiągając maksimum w ciągu 2 tygodni. Mogą być wskaźnikiem pierwotnego, świeżego zakażenia. Mogą również wskazywać na reaktywację zakażenia. Przeciwciała Toxo IgM mogą pozostawać we krwi przez wiele miesięcy (lat) po infekcji. Zdarzają się przypadki, w których występują fałszywie dodatnie wyniki przeciwciał Toxo IgM. Do infekcji dochodzi przez spożycie surowego lub niedogotowanego mięsa zawierającego cysty Toxoplasma gondii lub poprzez spożycie pokarmu zanieczyszczonego moczem, kałem lub śliną zwierząt chorych na toksoplazmozę. Zakażenie zwykle przebiega bezobjawowo lub przejawia się zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym (utrata wzroku, uszkodzenia mózgu).

Charakterystyka badania

Toksoplazmoza to choroba, która jest spowodowana przez pierwotniaka Toxoplasma gonidii. Może on znajdować się w źle dogotowanym mięsie oraz kocich odchodach. Najczęściej choroba ta przebiega bezobjawowo. Jednak mogą także wystąpić poważne objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego, które mogą prowadzić do uszkodzenia mózgu, utraty wzroku, a nawet śmierci.

Charakterystyka badania

Występuje on w komórkach nabłonkowych i jest on uwalniany do krążenia w chwili ich destrukcji. U osób zdrowych obserwuje się TPA na poziomie < 95 U/l. Jego podwyższone stężenie występuje w stanach zapalnych, niezłośliwych zmianach wątroby, płuc i narządu moczowo-płciowego. W przypadku chorób nowotworowych tj. przewodu pokarmowego, jajnika, stercza, płuc, pęcherza moczowego, piersi, stężenie tkankowego antygenu polipeptydowego również wzrasta, szczególnie w stadiach zaawansowanych. TPA jest markerem o niskiej czułości i swoistości narządowej, dlatego ogranicza to jego wykorzystanie na niektórych etapach diagnostyki nowotworowej. TPA jest uważany za marker procesów obumierania, niezależnie od ich etiologii.

Charakterystyka badania

Jest markerem proliferacji komórkowej. Zwiększenie aktywności proliferacyjnej komórki nowotworowej wiąże się z wcześniejszym nawrotem choroby. Wartości u osób zdrowych występują zazwyczaj <83 U/L. W przypadku tego markera uzyskano najwyższe dodatnie i ujemne wartości predykcyjne w diagnostyce raka szyjki macicy. Koreluje z aktywnością choroby i rokowaniem w raku płuc.

Kiedy i w jakim celu

Wykonywane jest w celu różnicowania niedokrwistości. Wykonywane jest, gdy podejrzewany jest zarówno nadmiar, jak i niedobór żelaza we krwi.

Objawami które mogą sugerować niedobory żelaza będą : łamliwość paznokci, wypadanie włosów, senność, zawroty głowy, omdlenia, suchość skóry,błon śluzowych,obniżona odporność,obniżenie nastroju, nadmierna nerwowość.

Charakterystyka badania

Badanie polega na oznaczeniu w surowicy poziomu białka odpowiedzialnego za przenoszenie żelaza we krwi do tkanek.

Kiedy i w jakim celu

Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce alergologicznej w przypadkach ciężkich schorzeń alergologicznych oraz u małych dzieci, w celu oznaczenia ilościowego IgE powstałych w reakcji na obecność swoistego alergenu. Oznaczanie miana przeciwciał IgE w surowicy dla konkretnego alergenu jest pomocne przy wątpliwym wyniku testu skórnego, kiedy alergen nie jest dostępny w formie preparatu lub gdy w trakcie takiego testu może nastąpić reakcja anafilaktyczna. Badanie to jest szczególne przydatne w chwili, gdy wykonanie testów skórnych może być trudne ( u niemowląt, pacjentów z uogólnionym zapaleniem skóry).

Charakterystyka badania

Pomiar stężenia immunoglobulin E w surowicy wykorzystywany jest w diagnostyce alergii i rozpoznawaniu swoistych alergenów (substancji, na które pacjent jest uczulony). U pacjentów z alergią po narażeniu na substancję uczulającą wzrasta miano IgE w surowicy.Reakcje alergiczne mogą być spowodowane kontaktem z różnego rodzaju alergenami m.in. sierścią zwierząt, składnikami pokarmowymi, kurzem, pleśnią, pyłkami, lekami, jadem owadów i czynnikami środowiskowymi. W skład badania wchodzą: tomka wonna, życica trwała, trzcina pospolita, pyłki żyta, kosówka wełnista.

Kiedy i w jakim celu

Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce alergologicznej w przypadkach ciężkich schorzeń alergologicznych oraz u małych dzieci, w celu oznaczenia ilościowego IgE powstałych w reakcji na obecność swoistego alergenu. Oznaczanie miana przeciwciał IgE w surowicy dla konkretnego alergenu jest pomocne przy wątpliwym wyniku testu skórnego, kiedy alergen nie jest dostępny w formie preparatu lub gdy w trakcie takiego testu może nastąpić reakcja anafilaktyczna. Badanie to jest szczególne przydatne w chwili, gdy wykonanie testów skórnych może być trudne ( u niemowląt, pacjentów z uogólnionym zapaleniem skóry).

Charakterystyka badania

Pomiar stężenia immunoglobulin E w surowicy wykorzystywany jest w diagnostyce alergii i rozpoznawaniu swoistych alergenów (substancji, na które pacjent jest uczulony). U pacjentów z alergią po narażeniu na substancję uczulającą wzrasta miano IgE w surowicy.Reakcje alergiczne mogą być spowodowane kontaktem z różnego rodzaju alergenami m.in. sierścią zwierząt, składnikami pokarmowymi, kurzem, pleśnią, pyłkami, lekami, jadem owadów i czynnikami środowiskowymi. W skład badania wchodzą: kupkówka pospolita, kostrzewa łąkowa, życica trwała, tymotka łąkowa, wiechlina łąkowa.

Kiedy i w jakim celu

Badanie jest pomocne w ocenie ryzyka rozwoju choroby niedokrwiennej serca.

Jako część składowa profilu lipidowego, podczas badań kontrolnych lub w przypadku leczenia wysokiego poziomu triglicerydów tzw. hipertriglicerydemii.

Charakterystyka badania

Triglicerydy powstają w ustroju na drodze estryfikacji glicerolu przez kwasy tłuszczowe. Stanowią główną formę magazynowania kwasów tłuszczowych i faktycznie są głównym źródłem energii u ludzi. Triglicerydy są magazynowane w komórkach tłuszczowych, skąd są uwalniane do krążenia w stanie poresorbcyjnym. Oznaczenie triglicerydów stosuje się w diagnostyce i leczeniu chorób związanych z metabolizmem lipidów. Zwiększone stężenie TG wiąże się ze zwiększonym ryzykiem choroby wieńcowej. Ponadto hipertriglicerydemii często towarzyszy obecność innych lipidowych i nielipidowych czynników ryzyka.

Kiedy i w jakim celu

Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce alergologicznej w przypadkach ciężkich schorzeń alergologicznych oraz u małych dzieci, w celu oznaczenia ilościowego IgE powstałych w reakcji na obecność swoistego alergenu. Oznaczanie miana przeciwciał IgE w surowicy dla konkretnego alergenu jest pomocne przy wątpliwym wyniku testu skórnego, kiedy alergen nie jest dostępny w formie preparatu lub gdy w trakcie takiego testu może nastąpić reakcja anafilaktyczna. Badanie to jest szczególne przydatne w chwili, gdy wykonanie testów skórnych może być trudne ( u niemowląt, pacjentów z uogólnionym zapaleniem skóry).

Charakterystyka badania

Pomiar stężenia immunoglobulin E w surowicy wykorzystywany jest w diagnostyce alergii i rozpoznawaniu swoistych alergenów (substancji, na które pacjent jest uczulony). U pacjentów z alergią po narażeniu na substancję uczulającą wzrasta miano IgE w surowicy.Reakcje alergiczne mogą być spowodowane kontaktem z różnego rodzaju alergenami m.in. sierścią zwierząt, składnikami pokarmowymi, kurzem, pleśnią, pyłkami, lekami, jadem owadów i czynnikami środowiskowymi.

Charakterystyka badania

Trypsyna jest enzymem proteolitycznym wytwarzanym przez część zewnątrzwydzielniczą trzustki w formie proenzymu – trypsynogenu. Trypsynogen w dwunastnicy pod wpływem enzymu – enterokinazy ulega przekształceniu do trypsyny.

Trypsyna jest odpowiedzialny za trawienie wiązania peptydowego po C- końcowej stronie aminokwasów argininy i lizyny. Trypsyna wykazuję maksymalna aktywność w pH 7-9, w przypadku gdy pH zostanie obniżone do 4 ulega ona odwracalnej inaktywacji.

Oznaczenie poziomu trypsyny może być wykorzystywane do diagnozowania zapalenia trzustki.

Kiedy i w jakim celu

Oznaczanie poziomu tryptazy w surowicy jest przydatne w diagnostyce reakcji anafilaktycznych, w tym alergicznych (typu natychmiastowego), zwłaszcza na alergeny jadów owadów, mastocytozy, a także  stabilnej choroby wieńcowej o podłożu zapalnym. Dyskutuje się też na temat roli stężenia tryptazy w atopowym zapaleniu skóry, alergii pokarmowej i astmie.

Tryptaza pomaga w:

• • potwierdzeniu aktywacji komórek tucznych, gdy wynik badania jest dodatni należy przeprowadzić testy w kierunku alergii,
  • podjęciu decyzji odnośnie wprowadzenia immunoterapii na jad,
  • jest markerem wystąpienia w przyszłości ciężkich reakcji alergicznych, podwyższony bazowy poziom tryptazy wskazuje na ryzyko wystąpienia reakcji anafilaktycznych, również po podaniu szczepionki w trakcie swoistej immunoterapii (odczulania).

Dla kogo:

• • pacjenci, którzy doświadczyli ciężkich reakcji po ukąszeniu przez owada,
  • pacjenci poddani swoistej immunoterapii na jady po wcześniejszych reakcjach na jad osy/pszczoły.

Przygotowanie do badań

W celu potwierdzenia aktywacji komórek tucznych:

• • próbka krwi powinna być  pobrana możliwie jak najszybciej po reakcji, w ciągu 15 minut do 3 godzin po wystąpieniu pierwszych objawów anafilaksji.
  • podwyższone poziomy tryptazy zwykle mogą być wykryte do 6 godzin od wystąpienia reakcji anafilaktycznej po czym powracają do poziomów bazowych w ciagu ok. 24-48h po całkowitym ustąpieniu objawów klinicznych.

Aby zmierzyć poziom bazowy:

• • próbki krwi mogą zostać pobrane w dowolnym czasie, za wyjątkiem okresu wystąpienia ostrej reakcji (jak opisano powyżej)

Charakterystyka badania

Tryptaza jest jednym ze wskaźników aktywacji komórek tucznych (mastocytów). Jest uwalniana wraz z szeregiem innych mediatorów m.in. histaminą w wyniku degranulacji komórek tucznych. Do aktywacji mastocytów dochodzi za pośrednictwem układu odpornościowego: -na  drodze swoistej, zależnej od IgE  oraz -nieswoistej, pod wpływem bodźców fizycznych (np. ciepło, światło, wibracje), związków chemicznych (leki) i substancji biologicznych (m.in. jadów owadów błonkoskrzydłych i węży).  Mastocyty są komórkami efektorowymi reakcji alergicznych,  znajdującymi się w miejscu pierwszego kontaktu z obcymi alergenami: w skórze i  błonach śluzowych przewodu pokarmowego i dróg oddechowych.

Szybki rozkład histaminy, która jest dobrze znanym mediatorem wywołującym objawy alergii czyni ją niepraktycznym markerem aktywacji komórek tucznych, o tyle tryptaza pozostaje stabilna i mierzalna przez szereg godzin. Ta trwałość tryptazy czyni ją użytecznym narzędziem potwierdzającym wpływ komórek tucznych na ciężkie reakcje takie jak anafilaksja.

Każdy osobnik ma swój własny, indywidualny poziom całkowitej tryptazy, który zwykle jest stabilny w czasie. Bazowy poziom tryptazy w krwiobiegu odzwierciedla ilość komórek tucznych. Trwale podwyższony poziom tryptazy powyżej 20 µg/l wskazuje na możliwość występowania zaburzeń w komórkach tucznych i jest uznawany przeze WHO za mniejsze diagnostyczne kryterium układowej mastocytozy.

Poziom tryptazy mierzony jest metodą referencyjną ImmunoCAP, uznawaną za złoty standard w alergologii.

Kiedy i w jakim celu

Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce alergologicznej w przypadkach ciężkich schorzeń alergologicznych oraz u małych dzieci, w celu oznaczenia ilościowego IgE powstałych w reakcji na obecność swoistego alergenu. Oznaczanie miana przeciwciał IgE w surowicy dla konkretnego alergenu jest pomocne przy wątpliwym wyniku testu skórnego, kiedy alergen nie jest dostępny w formie preparatu lub gdy w trakcie takiego testu może nastąpić reakcja anafilaktyczna. Badanie to jest szczególne przydatne w chwili, gdy wykonanie testów skórnych może być trudne ( u niemowląt, pacjentów z uogólnionym zapaleniem skóry).

Charakterystyka badania

Pomiar stężenia immunoglobulin E w surowicy wykorzystywany jest w diagnostyce alergii i rozpoznawaniu swoistych alergenów (substancji, na które pacjent jest uczulony). U pacjentów z alergią po narażeniu na substancję uczulającą wzrasta miano IgE w surowicy.Reakcje alergiczne mogą być spowodowane kontaktem z różnego rodzaju alergenami m.in. sierścią zwierząt, składnikami pokarmowymi, kurzem, pleśnią, pyłkami, lekami, jadem owadów i czynnikami środowiskowymi.

Kiedy i w jakim celu

Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce alergologicznej w przypadkach ciężkich schorzeń alergologicznych oraz u małych dzieci, w celu oznaczenia ilościowego IgE powstałych w reakcji na obecność swoistego alergenu. Oznaczanie miana przeciwciał IgE w surowicy dla konkretnego alergenu jest pomocne przy wątpliwym wyniku testu skórnego, kiedy alergen nie jest dostępny w formie preparatu lub gdy w trakcie takiego testu może nastąpić reakcja anafilaktyczna. Badanie to jest szczególne przydatne w chwili, gdy wykonanie testów skórnych może być trudne ( u niemowląt, pacjentów z uogólnionym zapaleniem skóry).

Charakterystyka badania

Pomiar stężenia immunoglobulin E w surowicy wykorzystywany jest w diagnostyce alergii i rozpoznawaniu swoistych alergenów (substancji, na które pacjent jest uczulony). U pacjentów z alergią po narażeniu na substancję uczulającą wzrasta miano IgE w surowicy.Reakcje alergiczne mogą być spowodowane kontaktem z różnego rodzaju alergenami m.in. sierścią zwierząt, składnikami pokarmowymi, kurzem, pleśnią, pyłkami, lekami, jadem owadów i czynnikami środowiskowymi.

Kiedy i w jakim celu

Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce alergologicznej w przypadkach ciężkich schorzeń alergologicznych oraz u małych dzieci, w celu oznaczenia ilościowego IgE powstałych w reakcji na obecność swoistego alergenu. Oznaczanie miana przeciwciał IgE w surowicy dla konkretnego alergenu jest pomocne przy wątpliwym wyniku testu skórnego, kiedy alergen nie jest dostępny w formie preparatu lub gdy w trakcie takiego testu może nastąpić reakcja anafilaktyczna. Badanie to jest szczególne przydatne w chwili, gdy wykonanie testów skórnych może być trudne ( u niemowląt, pacjentów z uogólnionym zapaleniem skóry).

Charakterystyka badania

Pomiar stężenia immunoglobulin E w surowicy wykorzystywany jest w diagnostyce alergii i rozpoznawaniu swoistych alergenów (substancji, na które pacjent jest uczulony). U pacjentów z alergią po narażeniu na substancję uczulającą wzrasta miano IgE w surowicy.Reakcje alergiczne mogą być spowodowane kontaktem z różnego rodzaju alergenami m.in. sierścią zwierząt, składnikami pokarmowymi, kurzem, pleśnią, pyłkami, lekami, jadem owadów i czynnikami środowiskowymi.

Kiedy i w jakim celu

Alergeny pyłku traw i zbóż są w Polsce najczęstszą przyczyną objawów okresowego alergicznego nieżytu nosa i atopowej astmy pyłkowej. U osób uczulonych objawy alergiczne trwają zazwyczaj od drugiej połowy maja do połowy lipca. Główny okres pylenia traw przypada w naszym kraju na czerwiec i pierwszą połowę lipca.W naszym klimacie z pyłków traw najczęstszą przyczyną alergii jest tymotka łąkowa.

Zalecamy wykorzystanie w alergii na pyłek traw diagnostyki molekularnej z użyciem pojedynczych białek tymotki łąkowej Phl p1, Phl p5b, Phl p7, Phl p12.

Do typowych objawów uczulenia  należą te związane z okresowym alergicznym  nieżytem nosa i spojówek:

• • wodnista wydzielina
  • świąd, zatkany nos
  • kichanie
  • łzawienie, zaczerwienienie spojówek.

Przygotowanie do badań

• • Materiałem do badania jest krew.
  • Pacjent nie musi być na czczo, należy jedynie unikać posiłków wysokotłuszczowych.
  • Nie wymaga odstawienia leków sterydowych i przeciwhistaminowych podanych doustnie i miejscowo.

Charakterystyka badania

Pomiar stężenia imuunoglobulin E w surowicy wykorzystywany jest w diagnostyce alergii i rozpoznawaniu swoistych alergenów (substancji, na które pacjent jest uczulony). U pacjentów z alergią po narażeniu na substancję uczulającą wzrasta miano IgE w surowicy.Reakcje alergiczne mogą być spowodowane kontaktem z różnego rodzaju alergenami m.in. sierścią zwierząt, składnikami pokarmowymi, kurzem, pleśnią, pyłkami, lekami, jadem owadów i czynnikami środowiskowymi.

Kiedy i w jakim celu

Jako marker nowotworowy do  oceny skuteczności leczenia i wykrywania wznów zróżnicowanego raka tarczycy. Również do  oceny nasilenia stanów zapalnych tarczycy.

Przygotowanie do badań

• • • Materiałem do badania jest krew. Zaleca się pobierać krew rano, na czczo.
    • U pacjentów u których występują przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG) wyniki tyreoglobuliny mogą być niemiarodajne. Przeciwciała te wiążąc się z tyreoglobuliną,  interferują w oznaczeniach.

Charakterystyka badania

Tyreoglobulina jest glikoproteiną produkowaną wyłącznie przez komórki pęcherzykowe tarczycy, zarówno prawidłowe, jak i komórki nowotworowe.  Bierze udział w jodowaniu i syntezie hormonów tarczycy. Jej stężenie jest proporcjonalne do masy tarczycy. U pacjentów po usunięciu tarczycy bądź leczeniu jodem radioaktywnym poziom Tg powinien być niewykrywalny lub bardzo niski. Wykrywalny poziom w takich przypadkach oznacza obecność pozostałości prawidłowej lub nowotworowej tkanki tarczycowej i konieczność dodatkowego leczenia.

Kiedy i w jakim celu

1.  Zalecany jako test przesiewowy u osób z grup zwiększonego ryzyka:

• • osoby posiadające krewnych pierwszego stopnia z chorobami tarczycy, 
  • pacjenci ze schorzeniami autoimmunologicznymi,
  • osoby narażone na napromienianie lub poddawane radioterapii okolicy szyi,
  • osoby po operacji tarczycy,
  • wiek > 50 r.ż.

2.  Badanie wykonywane w celu oceny funkcji tarczycy, w tym diagnostyka bezobjawowych  postaci chorób, oraz w monitorowaniu jej leczenia.   Objawy sugerujące zaburzenia czynności tarczycy w przypadku:

Nadczynności tarczycy:

• • chudnięcie pomimo zwiększonego łaknienia
  •  uczucie gorąca, wzmożone pragnienie
  •  nerwowość, niepokój, rozdrażnienie
  •  drżenie mięśniowe
  •  przyśpieszenie czynności serca
  •  biegunki
  •  zaburzenia miesiączkowania

 Niedoczynności tarczycy:

• •  przyrost wagi mimo braku apetytu
  •  zmęczenie/senność, spowolnienie psychoruchowe
  •  nadwrażliwość na zimno
  •  suchość skóry, wypadanie włosów
  •  zaparcia
  •  zaburzenia miesiączkowania

Oznaczenie stężenia TSH powinno być badaniem pierwszego rzutu u osób z objawami nadczynności lub niedoczynności

3. Badanie TSH zalecane jest również u noworodków jako badanie przesiewowe w celu wykrycia niedoczynności wrodzonej.

Przygotowanie do badań

•  Materiałem do badania jest krew, pacjent powinien być na czczo. Ze względu na zmienność dobową zaleca się wykonanie badania w godzinach porannych lub wg. zaleceń lekarza.
•  W celu rozpoznania niedoczynności lub nadczynności tarczycy rekomenduje się wykonywanie badania TSH razem z poziomem wolnych hormonów tarczycy fT3 i fT4.
•  Odnośnie przyjmowania Euthyroxu, istotne jest aby ustalić z lekarzem stały schemat, czy przyjmujemy lek przed, czy po badaniu poziomu TSH. Bezpieczniej jest przyjąć tabletkę po gdyż ma ona wpływ dla oznaczeń fT3 i fT4, które są bardzo często wykonywane równocześnie z TSH.
•  Niektóre leki jak: amiodaron, propranolol, fenobarbital, fenytoina, metoklopramid, estrogeny i inne mogą zaburzać poziom TSH.

Charakterystyka badania

Materiałem do badania jest krew, pacjent powinien być na czczo. Ze względu na zmienność dobową zaleca się wykonanie badania w godzinach porannych lub wg. zaleceń lekarza.

U kobiet starających się o dziecko, hormony odgrywają duża rolę. Ich wahania są główną przyczyną problemów związanych z niepłodnością. Zaburzenia poziomu hormonów często objawiają się nieregularnymi cyklami menstruacyjnymi, brakiem lub zaburzeniem owulacji a nawet zanikiem miesiączkowania. Dlatego u kobiet starających się o dziecko tak istotne jest odpowiedni poziomu hormonów. 

Kiedy i w jakim celu

Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce alergologicznej w przypadkach ciężkich schorzeń alergologicznych oraz u małych dzieci, w celu oznaczenia ilościowego IgE powstałych w reakcji na obecność swoistego alergenu. Oznaczanie miana przeciwciał IgE w surowicy dla konkretnego alergenu jest pomocne przy wątpliwym wyniku testu skórnego, kiedy alergen nie jest dostępny w formie preparatu lub gdy w trakcie takiego testu może nastąpić reakcja anafilaktyczna. Badanie to jest szczególne przydatne w chwili, gdy wykonanie testów skórnych może być trudne ( u niemowląt, pacjentów z uogólnionym zapaleniem skóry).

Charakterystyka badania

Pomiar stężenia immunoglobulin E w surowicy wykorzystywany jest w diagnostyce alergii i rozpoznawaniu swoistych alergenów (substancji, na które pacjent jest uczulony). U pacjentów z alergią po narażeniu na substancję uczulającą wzrasta miano IgE w surowicy.Reakcje alergiczne mogą być spowodowane kontaktem z różnego rodzaju alergenami m.in. sierścią zwierząt, składnikami pokarmowymi, kurzem, pleśnią, pyłkami, lekami, jadem owadów i czynnikami środowiskowymi.